Skip to main content

Νευροαναπτυξιακές διαταραχές

Οι Νευροαναπτυξιακές Διαταραχές (Νοητική Αναπτυξιακή, Επικοινωνίας, Αυτιστικού Φάσματος, Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητας, Ειδική Μαθησιακή, Κινητικές, Άλλες Νευροαναπτυξιακές Διαταραχές) επηρεάζουν τις κοινωνικές, επικοινωνιακές και γνωσιακές δεξιότητες των παιδιών. Η διάγνωσή τους γίνεται βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως αυτά περιγράφονται στα διαγνωστικά εργαλεία ICD – 10 της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και το DSM – V, Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Ένωσης. Αρμόδια για τη διάγνωση των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών είναι ομάδα ειδικών. Οι βασικές δυσκολίες των παιδιών αυτών εντοπίζονται σε πολλούς τομείς της ζωής τους. Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση τόσο ως προς τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων αλλά και ως προς τον συνδυασμό τους. Σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση για την εφαρμογή εξατομικευμένων προγραμμάτων ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Χρειάζεται ειδική γνώση και σεβασμός στην ιδιαιτερότητα των παιδιών με Νευροααναπτυξιακές Διαταραχές και οπωσδήποτε Συμβουλευτική Γονέων.

Η παρακάτω ταξινόμηση γίνεται σύμφωνα με το DSM-5 που εκδόθηκε από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (American Psychiatric Association, APA) το 2013. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο, θεωρείται ότι οφείλονται σε δυσλειτουργίες του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να εμφανίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.

Νοητική Αδυναμία

H Νοητική Αναπτυξιακή Διαταραχή αναφέρεται ως μία σημαντικά κάτω από το μέσο όρο γενική νοητική λειτουργία, που συνοδεύεται από ανεπάρκειες στην προσαρμοστική συμπεριφορά και εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής περιόδου. Οι τομείς που μπορεί να εκδηλωθούν τα ελλείμματα είναι στην αυτοεξυπηρέτηση, στη ζωή μέσα στο σπίτι, στις κοινωνικές δεξιότητες, στην ψυχαγωγία, στις ακαδημαϊκές δεξιότητες, την υγεία, την ασφάλεια, την εργασία, την επικοινωνία.

Διαταραχές της Επικοινωνίας

Στην κατηγορία αυτή μπορεί να έχουμε Διαταραχή της Γλωσσικής Έκφρασης, Φωνολογική Διαταραχή, Τραυλισμό και Κοινωνική Διαταραχή της Επικοινωνίας.

Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος

Στο αυτιστικό φάσμα έχουμε δύο μεγάλες ομάδες. Στην πρώτη έχουμε επίμονα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση σε πληθώρα πλαισίων και στη δεύτερη περιορισμένες, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, ενδιαφέροντα ή δραστηριότητες.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητας

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από Απροσεξία και Υπερκινητικότητα / Παρορμητικότητα. Συνήθως πρωτοεμφανίζεται στη νηπιακή ηλικία, έχει τη μεγαλύτερη ένταση στη σχολική ηλικία και σε πολλές περιπτώσεις εξακολουθεί να παραμένει σοβαρό πρόβλημα στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή.

Τα παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα:

  • Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στη λεπτομέρεια και κάνουν λάθη απροσεξίας
  • Διασπούνται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα
  • Δυσκολεύονται στην ολοκλήρωση εργασιών
  • Αποφεύγουν τις εργασίες που απαιτούν έντονη προσοχή
  • Δυσκολεύονται στην οργάνωση των εργασιών και των δραστηριοτήτων τους
    Χάνουν και ξεχνούν πολύ συχνά βιβλία, εργασίες κ.λπ.
  • Κινούνται νευρικά ή στριφογυρίζουν στη θέση τους
  • Βρίσκονται συνέχεια σε κίνηση
  • Δε σκέφτονται πριν ενεργήσουν
  • Διακόπτουν συζητήσεις και δραστηριότητες άλλων
  • Απαντούν σε ερωτήσεις πριν τις ολοκληρώσει ο ομιλητής
  • Δυσκολεύονται να περιμένουν τη σειρά τους

Ειδική Μαθησιακή Διαταραχή

Ο όρος Ειδική Μαθησιακή Διαταραχή αναφέρεται σε μία ομάδα εγγενών διαταραχών που δυσχεραίνουν τη διαδικασία της μάθησης και μπορεί να αφορούν έναν ή και περισσότερους τομείς μαθησιακής λειτουργικότητας. Ανάλογα με τον μαθησιακό τομέα στον οποίο παρατηρείται η έκπτωση της λειτουργικότητας, οι μαθησιακές διαταραχές μπορεί να αφορούν την ανάγνωση, τη γραπτή έκφραση ή τα μαθηματικά.

Έτσι έχουμε αντίστοιχα:

• Διαταραχή της Ανάγνωσης (εναλλακτικός όρος: Δυσλεξία)
• Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης
• Μαθηματική Διαταραχή (εναλλακτικός όρος: Δυσαριθμησία)

Τα άτομα με Διαταραχή της Ανάγνωσης:

• Διαβάζουν αργά και συλλαβιστά χωρίς τη σωστή χρήση των σημείων στίξης. Η ανάγνωσή τους είναι με επαναλήψεις ή παραλείψεις συλλαβών και λέξεων, με συγχύσεις γραμμάτων, συλλαβών και λέξεων που μοιάζουν μεταξύ τους.
• Αδυνατούν να κατανοήσουν ή να απομνημονεύσουν το κείμενο που έχουν διαβάσει
• Στη γραφή τους παραλείπουν, αντιμεταθέτουν ή προσθέτουν γράμματα, συλλαβές ή και ολόκληρες λέξεις. Μπορεί να συγχέουν ή και να αντικαταστούν γράμματα που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά. Γράφουν καθρεπτικά κάποια γράμματα ή αριθμούς ενώ δεν αφήνουν κενά ανάμεσα στις λέξεις. Τέλος δεν τονίζουν ή παρατονίζουν κάποιες λέξεις.
• Κάνουν πολλά λάθη γραμματικά, παραγωγικά, θεματικά αλλά και φωνητικά-φωνολογικά.
• Δυσκολεύονται να κατανοήσουν, να συγκρατήσουν ή να αναπαράγουν σύνθετες προτάσεις
• Δεν υπάρχει σαφήνεια ή οργάνωση της γραπτής έκφρασή τους

Τα άτομα με Μαθηματική Διαταραχή:

• Παραλείπουν, προσθέτουν, αντικαθιστούν, αντιμεταθέτουν όταν γράφουν ή διαβάζουν αριθμούς
• Έχουν δυσκολίες στις έννοιες του χρόνου και του προσανατολισμού ενώ κάνουν σημαντικά λάθη στις οικονομικές συναλλαγές τους
• Η επίδοσή τους από μέρα σε μέρα ποικίλλει
• Έχουν δυσκολία κατά την επεξεργασία αριθμητικών πληροφοριών, την εκμάθηση αριθμητικών πράξεων και εκτέλεση υπολογισμών με ακρίβεια ή ευχέρεια

Αποκατάσταση Ειδικής Μαθησιακής Διαταραχής

Η έγκαιρη αξιολόγηση της Ειδικής Μαθησιακής Διαταραχής είναι και το κλειδί για τον σωστό σχεδιασμό και την κατάλληλη στήριξη με εξατομικευμένο πρόγραμμα που θα οδηγήσει και στην αποκατάσταση της.

Η Ειδική Μαθησιακή Διαταραχή (της Ανάγνωσης, της Γραπτής Έκφρασης ή των Μαθηματικών) δεν είναι ασθένεια, ούτε αντιμετωπίζεται ως τέτοια.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από εξειδικευμένα άτομα. Αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο της αναγνώρισης και αποδοχής της ειδικής κατάστασης, τόσο από το σχολείο, όσο και από την οικογένεια.

Στην αποτελεσματική αντιμετώπιση συμβάλλουν τρεις παράγοντες, ο καθένας βέβαια από τη δική του σκοπιά και με τη συμβολή που του αναλογεί: το σχολείο, ο ειδικός αποκαταστάτης και η οικογένεια.

Στο σχολείο και την οικογένεια είναι απαραίτητο να υπάρξει ένα θετικό ψυχολογικό κλίμα που θα κινητοποιήσει το παιδί να επιστρατεύσει όλες τις δυνάμεις του. Η αντιμετώπιση είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση και προϋποθέτει βαθιά γνώση του προβλήματος. Αν δεν τηρηθούν σχολαστικά αρχές και τεχνικές, η όλη παρεμβατική – αποκαταστασιακή προσπάθεια θα οδηγηθεί σε αδιέξοδα οδυνηρά κυρίως για τον ίδιο το μαθητή.

Οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές δεν οφείλονται σε χαμηλή νοητική ικανότητα ή στην έλλειψη εκπαιδευτικών ευκαιριών.

Κινητικές ∆ιαταραχές

Στην κατηγορία αυτή έχουμε την Αναπτυξιακή Διαταραχή του Συντονισμού των Κινήσεων, τη Διαταραχή Στερεοτυπικών Κινήσεων και τις Διαταραχές Μυοσπασμάτων (Τικ).

Άλλες Νευροαναπτυξιακές ∆ιαταραχές

Εδώ ο κλινικός χρησιμοποιεί αυτήν την κατηγορία όταν δεν πληρούνται τα κριτήρια για τις παραπάνω διαταραχές.

Για να διαβάσετε πληροφορίες για το βιβλίο του Νίκου Τομαρά

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Ή ΣΥΜΠΤΩΜΑ
ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΣΟΤΙΜΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Πατήστε εδώ